معاون سابق وزارت «امور سرحدات و قبایل» افغانستان در مصاحبه اختصاصی با آناتولی با اشاره به تحولات اخیر و تاثیر آن بر سرنوشت مردم این کشور گفت طالبان باید درسی از گذشته بگیرند.
استانبول/ خلیل سلحشور/ خبرگزار ی آناتولی
دکتر فریدون بارکزی، تحلیلگر مسایل سیاسی و معاون سابق وزارت «امور سرحدات و قبایل» افغانستان در مصاحبه با خبرنگار بخش فارسی آناتولی در واکنش به تحولات اخیر این کشور اظهار داشت: «طالبان باید از گذشته درس بگیرند و از اجرای قوانینی که این گروه در دوره رژیم قبلی‌شان اعمال می‌کردند و منجر به عدم به رسمیت شناختن آنها از سوی جامعه جهانی شده بود، پرهیز کنند.
وی افزود: «اما معتقدم که افراد طالبان امروزه خیلی تغییر کرده‌اند و با در نظرداشت همین موضوع باید سیاستی را اختیار کنند که به نفع افغانستان باشد. باید یک عفو عمومی اعلام و یک دولت مشارکتی ایجاد کنند در غیر این صورت افغانستان در شرایط بد اقتصادی قرار می‌گیرد. در حال حاضر 60 الی 70 درصد مردم افغانستان زیر خط فقر زندگی میکنند. اگر دولت این گروه به رسمیت شناخته نشود و مورد قبول جامعه جهانی قرار نگیرد، حقوق زنان پایمال و حق آموزش به دختران و زنان داده نشود، تکرار اشتباه گذشته خواهد بود که به خیر مردم افغانستان و طالبان نخواهد بود. از شورای امنیت سازمان ملل و نهادهای امداد رسان می‌خواهیم جلو فاجعه انسانی در شهر کابل را بگیرند».
این کارشناس مسائل افغانستان حوادث اخیر را “سرسام‌آور و شکفت‌انگیز” خواند و ادامه داد: تاریخ بی‌طرفانه قضاوت خواهد کرد. وضعیت در حال حاضر بستگی به بازیگران منطقه‌ای دارد که آنها این جنگ‌های نیابتی را چگونه مدیریت خواهند کرد.
به گفته وی «سقوط نزدیک به 40 شهرستان و حوادثی که در ولایت هلمند و سپس سقوط ولایت هرات که اسماعیل خان اسیر طالبان شدند، همچنین سقوط قندهار و بلخ که به عنوان پایگاه استراتژیک و سابقه مقاومت در برابر طالبان بود، همچنین واگذاری ولایات دیگر منجر به پیشروی طالبان و محاصر شهر کابل، پایتخت کشورمان شد. یقینا دلایل چنین اتفاقات را تاریخ برایمان توضیح خواهد داد و زمان ثابت خواهد کرد. اما آغاز همه این مسائل و اتفاقات با امضای توافق‌نامه گروه طالبان با آمریکا در سال گذشته در دوحه، پایتخت قطر شروع شد. دونالد ترامپ، رئيس جمهور سابق ایالات متحده برای عملی کردن این توافق‌نامه مصرانه تاکید و تلاش کرد. اما این توافق‌نامه ضمایمی داشت که تاکنون در نزد جامعه جهانی و مردم افغانستان هنوز مبهم باقی مانده است».
– خیانت‌هایی که در افغانستان صورت گرفته تاریخ بی‌طرفانه قضاوت خواهد کرد
بارکزی افزود: «پس از آنکه جو بایدن به قدرت رسید با راهکار خود مبنی بر خروج بی‌قید و شرط نظامیان آمرکایی از افغانستان زمینه ساز شرایط کنونی شد که امروز مردم کشورمان با آن مواجه هستند. به باور من در اینجا ضعف مدیریت، احتمال خیانت‌هایی صورت گرفته وجود دارد که تاریخ بی‌طرفانه قضاوت خواهد کرد. وضعیت در حال حاضر وابسته به بازیگران منطقه‌ای است که آنها این جنگ‌های نیابتی را چگونه مدیریت خواهند کرد. مردم مسلمان افغانستان قربانی جنگ‌های خانمان‌سوز 43 ساله هستند که از زمان تجاوز شوروی آغاز شد و دشواری‌های زیادی را به مردم تحمیل کرد. افغان‌ها اولین بار در قطر یک نشست بین‌الافغانی برگزار کردند. در حالی که هنگام خروج نظامیان شوروی سابق چنین نشستی میان رهبران جهادی و دولت نجیب‌الله صورت نگرفته بود. امیدوارم انتقال قدرت به صورت مسالمت‌آمیز صورت گرفته و از وخامت اوضاع امنیتی جلوگیری شود. در شهر کابل که بیش از شش میلیون نفر جمعیت دارد و در همین اواخیر 500 هزار آواره نیز وارد این شهر شده‌اند در صورت بروز حوادث ناگوار یک فاجعه انسانی رخ خواهد داد».
– جنگ‌ها نیابتی توسط خارجی‌ها بر افغانستان تحمیل شده است
معاون اسبق وزارت امور سرحدات و قبایل افغانستان با بیان اینکه «مشکل اساسی افغانستان پس از تجاوز شوروی در سال 1979 آغاز شد و اکثر کشورها بخاطر منافع خود در افغانستان مزدورگیری کردند و جنگ‌های نیابتی ادامه دارد»، خاطرنشان کرد: «مردم افغانستان عرف و فرهنگ جرگه دارند که تمام مسائل خود را همیشه با برگزاری چنین نشست‌ها حل و فصل می‌کردند. متاسفانه بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی مانع برگزاری این نشست‌ها شده‌اند. جنگ‌های صورت گرفته نیابتی بوده و توسط دیگران بر افغانستان تحمیل شده است. رهبران و مسئولان افغانستان در شهر کابل باید تصمیم مشترکی بگیرند تا از بروز اختلافات و درگیری خیابانی، قتل، غارت و دزدی مال مردم جلوگیری شود تا خون حتی یک افغان دیگر نریزد. باید یک حکومت مشارکتی و فراگیر شامل تمامی اقلیت‌ها و اقوام ایجاد شود که قابل قبول همه مردم بوده باشد».
– سازمان‌های جاسوسی کشورهای منطقه در شعله‌ور کردن مسائل مهاجرت در ترکیه نقش دارند
بارکزی پیرامون موج تازه‌ای از مهاجرت غیرقانونی شهروندان افغانستان به ترکیه به‌دلیل بدتر شدن وضعیت امنیتی در این کشور، اظهار داشت: «ترکیه و افغانستان ملت‌های باهم برادراند که از زمان آتاترک و امان‌الله خان این دوستی و برادری همیشه در حال گسترش بوده اما در این اواخر موج مهاجرت شهروندان افغانستان از مرزهای ایران به خاک ترکیه با واکنش‌های برخی در ترکیه مواجه شده است. اما این وضعیت به آنگونه که ادعا می‌شود نیست. چون تمامی کشورهای همسایه مرزهای شان را به روی افغان‌ها بسته‌اند. راهی برای گریز در حال حاضر باقی نمانده و تنها فرودگاه کابل بود که آنهم به روی پروازهای تجاری بسته شده و از سوی دیگر مرز ترکیه با ایران نیز با تدابیر ویژه حفاظت می‌شود. گزارش‌ها و تبلیغات مهاجر ستیزی برخی گروه‌ها در ترکیه خیلی ناراحت کننده است. من احتمال می‌دهم که سازمان‌های جاسوسی کشورهای منطقه در آتش افروختن چنین مسائل نقش بازی میکنند. از افغان‌های مهاجر یا مقیم در ترکیه نیز تقاضا می‌کنیم که اساس دوستی ترکیه و افغانستان را مد نظر داشته و روابط دوستی را خدشه دار نکنند».
-آینده نیروهای مسلح افغانستان چه خواهد شد؟
این کارشناس مسایل سیاسی افغان در باره سرنوشت نیروهای ارتش و پلیس ملی افغانستان با آموزش‌هایی که به آنها داده شده و تجاربی که تاکنون کسب کرده‌اند، گفت: «نباید تمامی این دستاوردهای ملی حیف شود. آنها نیرومندترین در سطح منطقه هستند. امیدواریم با مشارکت جامعه بین‌المللی، سازمان ملل متحد و شورای امنیت و کشورهای منطقه یک دولت جامع ایجاد شود و ساختارهای کنونی از جمله ارتش ملی، پلیس ملی که سرمایه مردم افغانستان هستند، حفظ شوند در غیر آن افغانستان که قلب آسیاست و اگر زخمی شود این به تمام آسیا سرایت خواهد کرد. از آسیای میانه تا آسیای جنوبی، ایران و پاکستان هیچ کدام در امان نخواهند ماند. آنها در آتشی که در افغانستان افروخته شده خواهند سوخت. از رهبران افغان و طالبان می‌خواهیم به مال و ناموس مردم مان توجه بیشتر کنند و به فرصت طلبان اجازه ندهند و مشکلات مردم را از طریق مذاکرات حل و فصل کنند تا یک تاریخ خوبی را به جهانیان ارائه کنیم».
