سیاست درهای باز، گسترش توریسم، ارتباطات فرهنگی و سیاسی و بازرگانی و چند دهه توسعه اقتصادی پایدار، ترکیه را به مقصد مهاجرت یا تفریحی بسیاری از ملت‌ها، به‌ویژه ایرانیان تبدیل کرده است.
استانبول/ محمود براهویی‌نژاد/ خبرگزاری آناتولی
ترکیه در سال‌های اخیر برای ایرانیان تبدیل به یکی از مقاصد اصلی گردشگری، سرمایه‌گذاری، کار و تحصیل شده است. چرا ترکیه برای ایرانیان این‌همه جاذبه دارد، تا جایی که روزانه ده‌ها پرواز از مقصد تهران به استانبول و بالعکس، به‌جز راه‌های زمینی مسافران را به این شهر منتقل می‌کنند؟ چرا ایرانیان در صدر خریداران خانه و سرمایه‌گذاری در ترکیه قرار دارند؟ حتی چالش سیاسی اخیر بین ترکیه و ایران نیز نتوانسته است بر این موضوع سایه بیاندازد.
پاسخ این پرسش‌ها را در سفر به ترکیه دریافتم. از سفر قبلی بنده به این کشور کمتر از سه سال گذشته، اما در همین مدت استانبول آن روز با امروز بسیار فرق کرده است. در سفر قبلی پروژه‌های عظیمی را مانند بزرگترین بیمارستان خاورمیانه و به روایتی اروپا دیده بودم که تازه گودبرداری شده بودند. تجربه زندگی در ایران به من می‌گفت باید چند دهه بگذرد تا شاید این پروژه‌ها به بهره‌برداری برسند، اما چند روز پیش که وارد استانبول شدم دیدم که بسیاری از آنها اجرا شده و یا در حال اتمام هستند و پروژه‌های عظیم دیگری در حال ساخت هستند.
قوانین و مقررات اداری در ترکیه بسیار سهل و سریع است و در کمترین زمان ممکن امکان تاسیس شرکت، خرید و اجاره خانه و سرمایه‌گذاری بدون کاغذبازی‌های رایج وجود دارد. برخورد کارکنان اداری و شرکت‌های خصوصی بر اساس مشتری‌مداری و احترام به ارباب رجوع بنا شده است و گاهی پس از انجام کار، از مراجعان توسط سیستم‌های نظارتی درباره نحوه برخورد کارکنان و میزان رضایت ارباب رجوع نظرخواهی می‌شود.
حمایت از تولید داخلی در ترکیه به معنای واقعی کلمه صورت می‌گیرد. در این کشور با وجود اینکه جلوی عرضه محصولات خارجی گرفته نشده و حتی مشوق‌های زیادی برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان خارجی وجود دارد و اکثر برندهای معروف خارجی دارای کارخانه و فروشگاه‌های بزرگ هستند، اما محصولات داخلی با بهترین کیفیت از برخی عوارض و مالیات‌ها معاف بوده و بسیار ارزان‌تر به مشتری ارائه می‌شود. با کمتر از صد میلیون تومان هم امکان خرید کلیه لوازم خانه وجود دارد و هر کسی می‌تواند نیازهای خود را با هر میزان بودجه توانی که دارد تهیه کند.
کیفیت تولیدات داخلی در کنار قیمت ارزان و مناسب و ترویج فرهنگ مصرف محصولات داخلی باعث رغبت مردم به استفاده از آنها شده است. از طرف دیگر، حضور برندهای معتبر خارجی باعث افزایش رقابت و بهبود کیفیت محصولات داخلی شده است تا توان رقابت با برندهای معتبر را داشته باشند. نتیجه چنین سیاستی تولید محصولاتی مانند خودرو ملی ترکیه است که به گفته بسیاری از کارشناسان یکی از بهترین خودروها از نظر کیفی، ایمنی و امکانات رفاهی خواهد بود.
ایرانیان اما دلایل دیگری هم برای آمدن به ترکیه دارند. به لطف روابط دیرینه و دوستی و مودت دولت‌ها و ملت‌های دو کشور و قرابت‌های بسیار تاریخی، فرهنگی، زبانی و دینی، ایرانیان بدون ویزا می‌توانند هر بار تا سه ماه در ترکیه بمانند. گرفتن اقامت بسیار سهل و خرید و اجاره خانه نیز آسان است. ترک‌ها در شرایط سخت تحریم‌ها در کنار ایرانیان بوده و شمار زیادی از تجار و صاحبان کسب و کار و بطور کلی کسانی که به علت تحریم‌ها نمی‌توانند در داخل ایران فعالیت تجاری داشته باشند به ترکیه می‌آیند و کسب و کار خود را در اینجا راه می‌اندازند. این مراودات به رونق اقتصادی طرفین نیز کمک می‌کند.
در یکسال اخیر به دلیل شدت فشارهای اقتصادی و گرایش بسیاری از هموطنان ما به معاملات فارکس و ارزهای دیجیتال، تحریم‌ها در این بخش نیز تشدید شده و بسیاری را وادار به مهاجرت کرده و چه کشوری بهتر از ترکیه که هم به ایران نزدیک‌تر است و هم ایرانیان به سادگی امکان اقامت و کسب و کار دارند.
در چند روز گذشته با تعدادی از مردم استانبول درباره دیدگاه آنان درباره ایرانیان صحبت کردم. بیشتر آنان نظر مثبتی درباره ایرانیان دارند و منازعات سیاسی اخیر هیچ تفاوتی در رفتار و برخورد خوب مردم با ایرانیان ایجاد نکرده و حتی تغییری در مناسبات و برخوردهای ادارات دولتی با هموطنان ما به وجود نیامده است.
اشتراکات فرهنگی و دینی نیز در جذب ایرانیان به سوی ترکیه بی‌تاثیر نبوده است. فرهنگ، آداب و رسوم، زبان، دین و حتی شخصیت‌ها و مفاخر دو ملت مانند مولانا جلال‌الدین رومی و غیره مشترک هستند. در هر گوشه از استانبول که باشید پنج وقت صدای اذان را می‌شنوید و وارد هر مسجدی که شوید مرد و زن در فضاهایی جداگانه، اما در یک مسجد و شیعه و سنی در کنار هم نماز می‌خوانند. زبان فارسی در چند قرن اول زبان رسمی دولت عثمانی بوده و آثار خط و زبان فارسی در ترکیه هنوز هم دیده می‌شود.
نکته جالب توجه آنکه بر خلاف تصور بسیاری از ما ایرانیان، ترکیه هویت دینی و زبانی و فرهنگی خود را از دست نداده و حتی آن را تقویت کرده است. در مراجعه به مساجد وجود انبوه نمازگزاران از مذاهب مختلف اسلامی و شیعه و سنی در کنار هم شاید ما را متحیر کند، اما این واقعیتی است که در ترکیه لائیک وجود دارد.
کتابفروشی‌های ترکیه مملو از خریداران کتاب است و هر فرد خارجی که به این کشور می‌آید بر اساس قانونی نانوشته زبان ترکی را فرا می‌گیرد، زیرا بسیاری از ترک‌ها به زبان دیگری مسلط نیستند و علاوه بر حلاوت ترکی و واژگان بی‌شمار مشترک فارسی و ترکی، نیاز به یادگیری این زبان به‌شدت احساس می‌شود و مردم نیز به شما کمک می‌کنند تا ترکی را یاد بگیرید.
ترکیه با وجود اینکه مانند ایران سرشار از نفت و گاز و… نیست، به لطف سیاست‌های اقتصادی و تدبیر دولتمردان و گشودن درها به روی متخصصان و سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها و برندهای معتبر و توسعه انواع توریسم توانسته در طی چند دهه به کشوری تبدیل شود که به سرعت در حال توسعه بوده و علاوه بر ایرانیان، برای کشورهای پیشرفته نیز جذاب است. استفاده دولتمردان جمهوری اسلامی از تجربیات ترکیه برای توسعه و رونق اقتصاد و رفاه کشورمان و تحکیم روابط دوستانه و تاریخی می‌تواند منافع طرفین را تامین کند. اتحاد قدرتمند و بزرگ میان ترکیه و ایران قطعا به ثبات و امنیت سایر کشورهای منطقه نیز کمک خواهد کرد.
[محمود براهویی‌نژاد، روزنامه‌نگار و سردبیر نشریه «حرّیت» در استان سیستان و بلوچستان ایران است.]*نکات مندرج در این نوشته بیانگر دیدگاه نویسنده است و الزاما به معنی رویکرد خبرگزاری آناتولی نیست.
